Na Lotnisku Chopina w Warszawie ma zostać wdrożony nowy system obsługi podróżnych spoza Unii Europejskiej, który wprowadzi dodatkowe obowiązki przy przekraczaniu granicy zewnętrznej strefy Schengen. Zmiany mają uporządkować proces kontroli, zwiększyć bezpieczeństwo i lepiej ewidencjonować wjazdy oraz wyjazdy cudzoziemców.
Nowy system ma być elementem szerszych rozwiązań wdrażanych na granicach zewnętrznych Unii Europejskiej. Lotnisko Chopina, jako największy port lotniczy w kraju obsługujący liczne połączenia spoza UE, będzie jednym z kluczowych miejsc, w których podróżni odczują te zmiany w praktyce. Chodzi przede wszystkim o wzmocnienie kontroli dokumentów, dokładniejszą rejestrację przekroczeń granicy oraz wykorzystanie narzędzi elektronicznych i biometrycznych.
Na czym mają polegać zmiany w odprawie granicznej
Podstawą nowych zasad ma być przejście z tradycyjnej, wyłącznie „papierowej” kontroli na system bardziej zautomatyzowany i oparty na rejestracji danych w formie elektronicznej. Wśród planowanych rozwiązań w tego typu systemach na granicach zewnętrznych UE można wymienić:
- Elektroniczną rejestrację przekroczeń granicy – dane podróżnego spoza UE będą wprowadzane do systemu przy każdym wjeździe i wyjeździe z obszaru Schengen. Pozwoli to dokładniej kontrolować długość pobytu oraz przestrzeganie przepisów wizowych i zasad ruchu bezwizowego.
- Wykorzystanie danych biometrycznych – podczas pierwszego przekroczenia granicy podróżny może zostać poproszony o zarejestrowanie odcisków palców oraz wizerunku twarzy. Dane te są następnie powiązane z numerem dokumentu podróży i używane przy kolejnych odprawach.
- Automatyzację części kontroli – na lotnisku mogą pojawić się dodatkowe kioski lub bramki samoobsługowe, przy których podróżny samodzielnie skanuje paszport, potwierdza wymagane informacje i postępuje zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie, a funkcjonariusz Straży Granicznej nadzoruje cały proces.
- Ujednolicenie procedur – system ma zapewnić, że przy wjeździe do strefy Schengen te same zasady będą stosowane wobec podróżnych spoza UE niezależnie od tego, przez który kraj zewnętrznej granicy wjeżdżają. Lotnisko Chopina będzie działało według takich samych standardów jak inne duże porty w Unii.
W praktyce odprawa może trwać nieco dłużej przy pierwszym przekroczeniu granicy po uruchomieniu systemu, ponieważ konieczne będzie zarejestrowanie kompletu danych. Kolejne podróże powinny przebiegać sprawniej – funkcjonariusze będą mieć już dostęp do informacji zapisanych w systemie, co ograniczy liczbę czynności wykonywanych ręcznie.
Kogo obejmie nowy obowiązek
Nowy system jest projektowany przede wszystkim z myślą o podróżnych spoza Unii Europejskiej i strefy Schengen, czyli obywatelach tzw. państw trzecich. Co do zasady obowiązek będzie dotyczył:
- osób przyjeżdżających do strefy Schengen w celach turystycznych, biznesowych, rodzinnych i innych na krótkie pobyty,
- podróżnych korzystających zarówno z wiz, jak i z ruchu bezwizowego (jeżeli ich kraj ma takie porozumienie z UE),
- cudzoziemców przekraczających granicę po raz pierwszy, jak i tych, którzy już wcześniej podróżowali do państw Schengen.
Zmiany nie obejmą w taki sam sposób obywateli państw członkowskich UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, którzy będą nadal korzystać ze swoich dotychczasowych uprawnień przy przekraczaniu granicy. Dla tej grupy podstawą pozostaną ważny dowód osobisty lub paszport, a na Lotnisku Chopina nadal będą wykorzystywane m.in. bramki automatyczne dla obywateli UE, tam gdzie są dostępne.
W przypadku obywateli państw trzecich posiadających ważne zezwolenie na pobyt w jednym z krajów UE, również można się spodziewać obowiązku rejestracji w systemie – szczegółowe zasady zależą od unijnych przepisów i ich wdrożenia przez poszczególne państwa. Niektóre grupy, takie jak członkowie załóg samolotów, dyplomaci czy osoby korzystające z immunitetów, mogą podlegać odrębnym regulacjom wynikającym z prawa międzynarodowego.
Co zmieni się dla pasażerów na Lotnisku Chopina
Po wdrożeniu nowego systemu podróżni spoza UE podróżujący przez Lotnisko Chopina powinni liczyć się z kilkoma praktycznymi zmianami:
- Większa liczba obowiązkowych kroków przy odprawie – poza okazaniem paszportu i ewentualnej wizy mogą być wymagane dodatkowe czynności, takie jak skanowanie dokumentu w kiosku, potwierdzenie danych czy pobranie elementów biometrycznych.
- Konieczność dokładnego zaplanowania czasu na odprawę – ze względu na dodatkowe formalności osoby podróżujące spoza UE powinny uwzględnić w swoich planach, że proces przekraczania granicy może zająć więcej czasu, zwłaszcza w pierwszym okresie działania systemu i w godzinach szczytu.
- Większe znaczenie poprawności danych – wszelkie nieścisłości w podanych informacjach mogą skutkować koniecznością dodatkowych wyjaśnień, co może przedłużyć odprawę. System elektroniczny pozwala szybciej wychwytywać rozbieżności między danymi w dokumentach a informacjami zarejestrowanymi przy poprzednich wjazdach.
- Stałe gromadzenie informacji o przekroczeniach granicy – w systemie będą zapisywane daty wjazdu i wyjazdu, co umożliwi służbom kontrolę, czy cudzoziemiec nie przekracza dozwolonego okresu pobytu.
Dla obywateli państw Unii i strefy Schengen codzienna praktyka podróżowania przez Lotnisko Chopina nie powinna ulec istotnej zmianie. Nadal będzie możliwe korzystanie z dotychczasowych punktów kontroli paszportowej, a tam, gdzie to przewidziano, z automatycznych bramek dla tej grupy podróżnych.
Jak przygotować się do podróży spoza UE przez Lotnisko Chopina
Podróżni spoza Unii Europejskiej, planując przylot lub wylot przez Lotnisko Chopina po uruchomieniu nowego systemu, powinni zwrócić uwagę na kilka kwestii:
- sprawdzić przed podróżą aktualne komunikaty Straży Granicznej oraz zarządzającego lotniskiem dotyczące zasad odprawy,
- upewnić się, że paszport jest ważny przez wymagany okres, a dane w dokumentach są zgodne ze stanem faktycznym,
- mieć przy sobie informacje o planowanym pobycie (np. rezerwację noclegu, bilet powrotny), które mogą być potrzebne podczas kontroli,
- pojawić się na lotnisku z odpowiednim zapasem czasu, zgodnie z zaleceniami przewoźnika i lotniska.
Nowy system na Lotnisku Chopina ma uporządkować proces przekraczania granicy i dostosować go do standardów obowiązujących na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej. Największe znaczenie będzie miał dla podróżnych spoza UE, którzy – poza dotychczasowymi formalnościami – zostaną objęci szerszą rejestracją danych przy każdym wjeździe i wyjeździe z obszaru Schengen.
