Mija 60 dni od momentu, gdy jeden z wiceprezydentów Warszawy złożył rezygnację ze stanowiska. W ratuszu wciąż jest wolne miejsce w ścisłym kierownictwie miasta, a wśród mieszkańców pojawiają się pytania, kto obejmie funkcję wiceprezydenta i czy taka dymisja oznacza konieczność rozpisania nowych wyborów.
Rezygnacja wiceprezydenta jest decyzją personalną w ramach władz wykonawczych miasta. W praktyce oznacza to, że prezydent stolicy traci jednego ze swoich najbliższych współpracowników, który odpowiadał za określony obszar – na przykład transport, inwestycje, edukację czy politykę społeczną. Od chwili przyjęcia dymisji stanowisko pozostaje nieobsadzone, a obowiązki odchodzącego zastępcy mogą zostać tymczasowo rozdzielone między pozostałych wiceprezydentów lub przejęte bezpośrednio przez prezydenta miasta.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami mieszkańcy nie wybierają wiceprezydentów w powszechnym głosowaniu. W wyborach samorządowych wskazują prezydenta miasta oraz radnych, natomiast zastępców powołuje i odwołuje sam prezydent. O obsadzie wakującego stanowiska decyduje więc wyłącznie gospodarz ratusza, który w formie zarządzenia może powołać nową osobę na funkcję wiceprezydenta.
Prawo nie wprowadza sztywnego terminu, w jakim prezydent musi powołać nowego zastępcę po złożeniu dymisji przez poprzednika. W praktyce decyzja zapada zwykle po zakończeniu rozmów politycznych i ustaleniu podziału kompetencji w zarządzie miasta. Możliwe są różne scenariusze: prezydent może wskazać następcę z grona dotychczasowych współpracowników, sięgnąć po osobę spoza ratusza lub przeorganizować zakresy obowiązków tak, aby liczba wiceprezydentów była mniejsza niż wcześniej.
Warto podkreślić, że odejście wiceprezydenta nie oznacza automatycznie nowych wyborów samorządowych. Nie ma osobnych wyborów na stanowisko zastępcy prezydenta – jest to funkcja powierzana w drodze decyzji personalnej. Kadencja władz miasta trwa pięć lat, a kolejne wybory samorządowe są wyznaczane w ogólnokrajowym kalendarzu wyborczym przez Państwową Komisję Wyborczą. Przedterminowe wybory mogą zostać rozpisane tylko w ściśle określonych sytuacjach, na przykład w razie wygaśnięcia mandatu prezydenta miasta lub rozwiązania rady, a nie w związku z samą dymisją zastępcy.
Do czasu powołania nowego wiceprezydenta urząd miasta funkcjonuje normalnie. Prezydent oraz pozostali zastępcy kontynuują realizację dotychczasowych zadań, a kluczowe decyzje administracyjne i inwestycyjne są podejmowane w ramach posiadanych upoważnień. Wolne stanowisko w zarządzie miasta stanowi jednak istotne pytanie polityczne: od tego, kogo wskaże prezydent, zależy zarówno kształt najbliższego otoczenia władz stolicy, jak i rozkład odpowiedzialności za poszczególne obszary funkcjonowania Warszawy.
Ostateczna odpowiedź na pytanie, kto zostanie nowym wiceprezydentem, będzie więc wynikiem decyzji prezydenta miasta, podjętej w oparciu o bieżące potrzeby ratusza, układ sił w radzie oraz rozmowy z partnerami politycznymi. Dymisja sprzed 60 dni nie zmienia jednak kalendarza wyborczego – mieszkańcy Warszawy będą głosować w terminach przewidzianych dla wszystkich samorządów w Polsce, a nie z powodu rezygnacji jednego z zastępców prezydenta.
