Prokuratura Okręgowa w Siedlcach zakończyła szerokie śledztwo dotyczące działań służb na granicy polsko-białoruskiej. Większość badanych wątków umorzono – w dwóch przypadkach stwierdzono przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, złożono trzy wnioski o warunkowe umorzenie i skierowano jeden akt oskarżenia.
Prokuratura podsumowała postępowanie prowadzone od 15 maja 2024 r., obejmujące kilkadziesiąt wątków dotyczących działań podejmowanych wobec cudzoziemców na terytorium RP w rejonie granicy z Białorusią. Jak przekazała Rzecznik Prasowy Prokuratury Okręgowej w Siedlcach, Krystyna Gołąbek: „W prowadzonym od dn. 15 maja 2024 r. śledztwie prokuratorzy wyodrębnili kilkadziesiąt wątków, w ramach których gromadzili materiał dowodowy, celem dokonania oceny zachowań funkcjonariuszy, podejmowanych w ramach ochrony granicy polsko – białoruskiej, wobec znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej obcokrajowców, przez pryzmat przestępstwa przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków.”
Zakres czasowy ocenianych zdarzeń obejmował okres od września 2021 r. do marca 2024 r., m.in. w Bobrownikach i Białowieży. „Do dn. 27 października 2025 r. prokuratorzy dokonali karnoprawnej oceny wszystkich zdarzeń objętych zakresem śledztwa, które zaistniały w okresie od września 2021 r. do marca 2024 r. w Bobrownikach, Białowieży i innych miejscowościach i miejscach przy granicy polsko-białoruskiej.” – wskazała rzeczniczka.
W 34 sprawach zapadły decyzje o umorzeniu. Jak podkreśliła Krystyna Gołąbek: „W zakresie 34 zdarzeń wydane zostały decyzje o umorzeniu postępowań, po ustaleniu – w oparciu o kompletny materiał dowodowy – że działania funkcjonariuszy nie wyczerpały znamion przestępstwa. Czynności wykonywane przez funkcjonariuszy mieściły się w granicach ich kompetencji i znajdowały oparcie w podstawie prawnej.”
Prokuratura oceniła także sygnalizowane przypadki zaniechań poszukiwawczych oraz stosowania procedury push-backów wobec osób deklarujących chęć ubiegania się o ochronę międzynarodową lub znajdujących się w stanie zagrożenia życia i zdrowia. „Prokuratorzy nie zgromadzili danych uzasadniających podejrzenie, że doszło do popełnienia przestępstw polegających na przekroczenia uprawnień i niedopełnieniu obowiązków, przez nieustalonych funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji oraz innych służb mundurowych, wobec nieustalonych obcokrajowców, poprzez zaniechanie podjęcia działań w celu odnalezienia i udzielenia pomocy osobom, które przedostały się na terytorium Polski z Białorusi i zaginęły po przekroczeniu granicy państwowej.” Równocześnie, jak dodała: „Podobnie nie zebrano dowodów uzasadniających podejrzenie, że funkcjonariusze stosowali procedurę push-backów wobec osób zgłaszających ustne wnioski o objęcie ochroną międzynarodową w Polsce lub znajdujących się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo zdrowia.”
Rzeczniczka wyjaśniła, że w tym obszarze kluczowe były ograniczenia dowodowe: „W toku postępowania w tym zakresie napotkano istotne trudności, wynikające zarówno z upływu czasu, jak i ze złożonego charakteru zdarzeń rozgrywających się w pasie przygranicznym, w dotarciu do źródeł dowodowych, między innymi do osób, które mogły być pokrzywdzone działaniami funkcjonariuszy. W licznych przypadkach relacje świadków miały charakter pośredni i nie znajdowały potwierdzenia w materiale obiektywnym, w tym także wynikającym z analizy dokumentacji służbowej.” W konsekwencji – „W zaistniałej sytuacji dowodowej postępowanie dotyczące tych zdarzeń zostało umorzone, wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.”
Jednocześnie prokuratura wskazała na dwa przypadki przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. „W śledztwie ustalono, że jedynie w zakresie dwóch analizowanych zdarzeń funkcjonariusze Straży Granicznej przekroczyli swoje uprawnienia, co znalazło odzwierciedlenie w sposobie zakończenia tych wątków.” – przekazała Krystyna Gołąbek.
W związku z tym do sądu trafiły konkretne wnioski i akt oskarżenia. „Do właściwego miejscowo sądu rejonowego prokuratorzy skierowali trzy wnioski o warunkowe umorzenie postępowań przeciwko funkcjonariuszom Straży Granicznej, którym przedstawiono zarzuty przekroczenia uprawnień, poprzez bezzasadne użycie środków przymusu bezpośredniego i naruszeniu nietykalności cielesnej pokrzywdzonych cudzoziemców.” Ponadto – „Do sądu trafił też akt oskarżenia przeciwko funkcjonariuszowi Straży Granicznej, który został oskarżony o dokonanie zaboru mienia należącego do nieustalonego obcokrajowca.”
