Sylwestrowe fajerwerki wywołują u ptaków długotrwały stres i masowe, chaotyczne loty. W skrajnych przypadkach prowadzą do śmierci setek ptaków przez zderzenia, wyczerpanie i dezorientację. Skutki mogą utrzymywać się jeszcze przez wiele dni po pokazach.
Eksplozje fajerwerków wywołują u ptaków gwałtowną reakcję stresową, której skutki mogą utrzymywać się nawet przez kilkanaście dni. Jak pokazują badania i obserwacje ornitologów, nocne huki i błyski nie kończą się dla zwierząt wraz z ciszą po sylwestrowej zabawie.
W momencie odpalania fajerwerków ptaki reagują natychmiastową paniką. Zrywane ze snu całe stada podrywają się do lotu, często w sposób chaotyczny i bez orientacji w terenie. Badania prowadzone w Europie wykazały, że w noc sylwestrową liczba ptaków pozostających w powietrzu była nawet kilkaset, a w niektórych przypadkach tysiąc razy wyższa niż podczas zwykłych zimowych nocy. Tak gwałtowna reakcja oznacza dla zwierząt ogromny wydatek energetyczny.
Eksperci podkreślają, że skutki stresu nie są krótkotrwałe. U wielu gatunków podwyższony poziom napięcia utrzymuje się od kilku do nawet 10–11 dni po wydarzeniu. W tym czasie ptaki są bardziej płochliwe, częściej reagują ucieczką na bodźce, które normalnie nie stanowiłyby zagrożenia, a ich rytm dobowy zostaje zaburzony. Utrudnia to odpoczynek, żerowanie i funkcjonowanie w naturalnym środowisku.
Najsilniejszym czynnikiem stresogennym jest hałas. Choć błyski świetlne i zapachy również mają znaczenie, to nagłe, bardzo głośne eksplozje są odbierane przez ptaki jako bezpośrednie zagrożenie życia. Szczególnie intensywnie reagują duże gatunki, takie jak gęsi, żurawie czy ptaki z rodziny krukowatych, które w panice potrafią przemieszczać się na znaczne odległości.
Zimą konsekwencje takich reakcji są wyjątkowo dotkliwe. Każdy nieplanowany lot oznacza utratę energii, której zapasy w chłodnych miesiącach są kluczowe dla przetrwania. Po nocnej panice ptaki potrzebują wielu godzin, a czasem kilku dni, by odbudować rezerwy. U osobników słabszych lub chorych może to zwiększać ryzyko wychłodzenia i śmierci.
Chaotyczne loty w ciemności zwiększają również ryzyko kolizji z budynkami, liniami energetycznymi i innymi przeszkodami infrastrukturalnymi. Odnotowywane są przypadki ptaków, które po uderzeniach w obiekty miejskie ginęły na miejscu w wyniku odniesionych obrażeń.
Ornitolodzy podkreślają, że negatywny wpływ fajerwerków na ptaki jest zjawiskiem potwierdzonym naukowo i powtarzalnym. Nawet krótkotrwałe, kilkuminutowe użycie materiałów pirotechnicznych może prowadzić do długotrwałych zaburzeń w zachowaniu zwierząt. Z tego powodu coraz częściej pojawiają się apele o ograniczanie fajerwerków, szczególnie w pobliżu terenów zielonych, parków, zbiorników wodnych i miejsc nocowania ptaków.
