Szopy pracze coraz częściej widać już nie tylko w lasach pod Warszawą, ale też na parkingach, osiedlach i nad Wisłą. Biolodzy ostrzegają, że ten inwazyjny gatunek może w krótkim czasie poważnie zaszkodzić nadrzecznym ptakom i stać się jednym z głównych problemów miejskiej przyrody. W tle toczy się spór, jak zdecydowanie reagować na jego ekspansję.
Szopy pracze przestają być w Warszawie ciekawostką z nagrań z fotopułapek. Coraz śmielej podchodzą pod bloki, chodzą po parkingach przy ul. Bartyckiej na Mokotowie i pojawiają się na drzewach przy ul. Grójeckiej, nie bojąc się ludzi ani samochodów.
Pierwsze ślady szopów w rejonie stolicy notowano już kilka lat temu w Kampinoskim Parku Narodowym i nad Wisłą w okolicach Modlina, później zarejestrowały je fotopułapki w Lesie Bielańskim. Dziś zwierzęta widać już nie tylko w lasach, ale także w gęsto zabudowanych dzielnicach, gdzie swobodnie przeszukują okolice sklepów i śmietników. Ich zachowanie wskazuje, że są przyzwyczajone do miejskiego hałasu i światła oraz mogą być dokarmiane przez ludzi.
Szop pracz pochodzi z Ameryki Północnej. Do Europy trafił głównie przez przemysł futrzarski w Niemczech, skąd stopniowo rozprzestrzenił się na wschód, także do Polski. Dziś jest uznawany za inwazyjny gatunek obcy, którego nie wolno legalnie trzymać w domach ani rozmnażać, a służby powinny ograniczać jego liczebność. W Niemczech co roku zabija się dziesiątki tysięcy szopów, w Polsce na razie skala działań jest mniejsza, choć gatunek jest łowny przez cały rok.
Największym problemem jest wpływ szopa na przyrodę. Dzięki sprawnym, palczastym łapom łatwo wspina się na drzewa, świetnie pływa i dociera do nadrzecznych wysp oraz dziupli. Może plądrować gniazda, zjadając jaja i pisklęta, co jest szczególnie groźne nad Wisłą, gdzie gniazdują mewy i duża część europejskiej populacji rybitwy białoczelnej. Dodatkowo szop przenosi niebezpieczne choroby, m.in. wściekliznę, bąblowicę i pasożyty, których larwy mogą atakować układ nerwowy zwierząt, a w rzadkich przypadkach także ludzi.
W miastach szopy szybko uczą się korzystać z łatwego pożywienia. Rozpracowują zamknięcia pojemników na śmieci, potrafią dostać się na strychy i poddasza, gdzie zakładają legowiska, powodując hałas i nieprzyjemny zapach. Badania wskazują, że populacje miejskie stopniowo różnią się od leśnych, a u osobników żyjących w miastach widać cechy sprzyjające życiu blisko ludzi, jak mniejsza płochliwość i większa „łagodność”.
Przyrodnicy i służby mówią o potrzebie systemowego działania: monitorowania stanowisk szopa, stosowania pułapek, wykorzystania dronów z kamerami termowizyjnymi oraz skutecznego odławiania. Jednocześnie zwracają uwagę, że sympatyczny wygląd zwierząt sprzyja ich dokarmianiu i utrudnia społeczną zgodę na redukcję. Wszystko wskazuje jednak na to, że bez zdecydowanych kroków szop pracz stanie się stałym mieszkańcem Warszawy – tak samo obecnym jak dziki, lisy czy wrony, ale znacznie groźniejszym dla nadrzecznych ptaków i miejskiego ekosystemu.
