Sejm przyjął ustawę ułatwiającą prowadzenie badań i testów nad pojazdami zautomatyzowanymi na drogach publicznych. Nowe przepisy porządkują zasady testów – z naciskiem na bezpieczeństwo i zgodność z prawem o ruchu drogowym – oraz rozszerzają „rejestrację profesjonalną” na używane auta w obrocie handlowym.
Co konkretnie się zmienia
Ustawa dopuszcza prowadzenie na drogach publicznych prac badawczych z udziałem pojazdów zautomatyzowanych – w tym pojazdów osiągających 3. poziom automatyzacji* – pod warunkiem uzyskania zezwolenia właściwego organu. Zezwolenie ma wskazywać m.in. zakres i miejsce testów, ich termin oraz podmiot odpowiedzialny za projekt badawczy. W czasie badań obowiązują wszystkie zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego. Jak informuje Ministerstwo Infrastruktury, nowe regulacje mają ułatwić prowadzenie prób w realnym ruchu, bez konieczności ograniczania się do zamkniętych torów testowych.
Zasady bezpieczeństwa i odpowiedzialności
Testy w ruchu publicznym będą prowadzone w sposób minimalizujący ryzyko dla uczestników ruchu. Wymogi obejmują przygotowanie pojazdu do badań, zapewnienie nadzoru nad przebiegiem testu oraz spełnienie warunków określonych w zezwoleniu. Odpowiedzialność za organizację i bezpieczeństwo fazy testowej spoczywa na podmiocie prowadzącym badania.
Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa
Przepisy wprowadzają rozwiązania chroniące interesy organizatorów prac badawczych, w tym gwarancje zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa. Dokumenty i informacje ujawniane w toku postępowania o wydanie zezwolenia, a także podczas nadzoru nad testami, mają być zabezpieczone przed nieuprawnionym dostępem. Celem jest stworzenie bezpiecznych warunków do rozwoju technologii – tak, aby firmy i ośrodki naukowe mogły w Polsce testować innowacje bez ryzyka ujawnienia know-how.
Rejestracja profesjonalna również dla pojazdów używanych
Ustawa rozszerza możliwość tzw. rejestracji profesjonalnej na przedsiębiorców zajmujących się obrotem pojazdami używanymi. Dotychczas rozwiązanie to było adresowane głównie do producentów, dystrybutorów i serwisów. Po zmianach także handlarze samochodami używanymi będą mogli czasowo dopuszczać pojazdy do ruchu na potrzeby jazd próbnych, testów czy relokacji – bez konieczności każdorazowej standardowej rejestracji. Ma to uprościć logistykę, ograniczyć koszty i przyspieszyć obrót pojazdami.
Znaczenie dla rynku i gospodarki
Nowe przepisy są postrzegane jako impuls dla rozwoju krajowego ekosystemu automotive i nowych technologii mobilności. Umożliwienie badań w realnym ruchu – przy zachowaniu rygorów bezpieczeństwa – ma przyciągać projekty badawczo-rozwojowe, ułatwiać współpracę przemysłu z uczelniami i instytutami oraz skracać czas wdrażania innowacji. Uporządkowanie rejestracji profesjonalnej w segmencie aut używanych to z kolei korzyści operacyjne dla branży handlowej i serwisowej.
Wejście w życie
Ustawa przewiduje vacatio legis – zasadnicze przepisy mają wejść w życie po upływie kilku miesięcy od ogłoszenia, aby administracja i rynek mogły przygotować się do nowych procedur (w tym do wydawania zezwoleń i stosowania rozszerzonej rejestracji profesjonalnej).
*Poziom 3: Warunkowa automatyzacja. Na poziomie 3 kierowcy mogą oderwać się od czynności prowadzenia, ale tylko w specyficznych sytuacjach. Może tutaj chodzić o określony zakres prędkości pojazdu, rodzaje dróg lub warunki meteorologiczne. Ponieważ jednak kierowcy mogą robić coś innego w czasie jazdy, patrzeć na telefon lub czytać gazetę, generalnie uważa się to za wstęp do jazdy autonomicznej. Z drugiej jednak strony od kierowcy oczekuje się reakcji, jeśli system tego zażąda. Na przykład takie funkcje jak pilot jazdy w korkach wyręczają kierowcę z przyspieszania, kierowania i hamowania. Może on wygodnie odpoczywać. Podczas jazdy po mieście pojazd informuje kierowcę o możliwości przejęcia z powrotem kontroli, aby jechać z większą prędkością po wydostaniu się z korka. Pojazd musi także monitorować stan kierowcy, aby wiedzieć, czy jest on w stanie przejąć kontrolę, a także być zdolny do bezpiecznego zatrzymania się, jeśli kierowca tego nie zrobi.
