Pierwsza w Europie mała elektrownia jądrowa BWRX-300 ma powstać we Włocławku. ORLEN i Synthos Green Energy uzgodniły nowy model działania spółki OSGE i zapewniły pełny dostęp do technologii SMR, co otwiera drogę do realizacji projektu i kolejnych inwestycji „małego atomu” w Polsce.
ORLEN i Synthos ogłosiły porozumienie w sprawie budowy pierwszej w Europie małej elektrowni jądrowej BWRX-300. Inwestycja ma powstać we Włocławku, a spółka ORLEN Synthos Green Energy (OSGE) uzyska bezpośredni dostęp do technologii SMR GE Vernova.
28 sierpnia 2025 r. ORLEN poinformował o zamknięciu negocjacji dotyczących funkcjonowania OSGE. Uzgodnienia obejmują wyrównanie praw wspólników, wskazanie pierwszej lokalizacji oraz określenie kolejnych kroków inwestycji. Pierwszy polski reaktor SMR ma stanąć we Włocławku – w lokalizacji wskazanej przez koncern. Za budowę odpowie spółka celowa kontrolowana przez ORLEN.
Jak podaje spółka, zawarte porozumienie składa się z dwóch kluczowych elementów: nowej treści umowy OSGE i porozumienia wspólników – zrównujących prawa ORLENU i Synthos Green Energy – oraz umowy licencyjnej, która daje OSGE pełny dostęp do amerykańskiej technologii BWRX-300 (tzw. „Standard Design”). Pozwala to rozpocząć proces, którego finałem ma być budowa pierwszej w Polsce elektrowni atomowej w technologii SMR.
W spółce OSGE wprowadzono rotacyjny model zarządzania: ORLEN i Synthos Green Energy będą naprzemiennie powoływać prezesa oraz przewodniczącego rady nadzorczej, z trzyletnim cyklem rotacji. Pierwszeństwo wskazania przewodniczącego RN ma ORLEN, a prezesa – Synthos Green Energy. Dodatkowo powołano Komitet Sterujący nadzorujący realizację umowy i prace spółek celowych dla kolejnych reaktorów.
Według przyjętej strategii „Energia Jutra Zaczyna się Dziś” koncern planuje posiadać do 2035 r. co najmniej dwa reaktory SMR o łącznej mocy 0,6 GW. Oznacza to, że Włocławek ma być pierwszym etapem większego programu rozwoju „małego atomu” w Grupie ORLEN.
Jak podaje Reuters, planowana jednostka we Włocławku ma być pierwszą elektrownią z reaktorem BWRX-300 w Europie. Równolegle media branżowe i krajowe wskazują, że porozumienie z Synthos Green Energy domyka sporne kwestie dostępu do technologii i modelu zarządzania OSGE, otwierając drogę do przejścia z etapu negocjacji do realnych działań inwestycyjnych.
Czym jest BWRX-300
BWRX-300 to reaktor wodno-wrzący (BWR) najnowszej generacji, opracowany przez GE Hitachi/GE Vernova. Jednostka ma ok. 300 MW mocy netto, korzysta z naturalnej cyrkulacji chłodziwa i w pełni pasywnych systemów bezpieczeństwa, projektowana jest na 60 lat pracy i cykl paliwowy 12–24 miesięcy. Konfiguracja opiera się na prostszej architekturze w porównaniu z dużymi blokami jądrowymi, co ma skracać czas realizacji i ograniczać koszty.
Dlaczego Włocławek
W komunikacie podkreślono, że Włocławek to lokalizacja kluczowa dla ORLENU – tu ma stanąć pierwszy reaktor. Wybór miejsca wpisuje się w strategię dywersyfikacji źródeł energii koncernu i włączenia SMR do miksu w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego oraz ograniczenia emisyjności.
Co dalej
Zawarcie porozumienia porządkuje kwestie korporacyjne i licencyjne w OSGE oraz wskazuje pierwszą lokalizację. W najbliższych miesiącach – jak wynika z zaprezentowanych założeń – projekt ma przejść do fazy przygotowań inwestycyjnych prowadzonych przez spółkę celową ORLENU, przy jednoczesnej realizacji działań wymaganych dla wdrożenia technologii BWRX-300 w Polsce. Równolegle spółka utrzymuje cel posiadania co najmniej dwóch reaktorów SMR do 2035 r.
