Podczas najbliższej, czwartkowej sesji Rady m.st. Warszawy radni zajmą się projektem zmian w przepisach porządkowych obowiązujących w warszawskim transporcie publicznym. Propozycja ma być odpowiedzią na skargi pasażerów dotyczące zajmowania miejsc siedzących torbami oraz leżenia na siedzeniach w autobusach, tramwajach i metrze.
O co chodzi w proponowanych zmianach
W projekcie, który trafi pod obrady Rady Warszawy, zaproponowano doprecyzowanie katalogu zachowań uznawanych za niedozwolone w pojazdach Warszawskiego Transportu Publicznego. Chodzi przede wszystkim o sytuacje, gdy pasażer zamiast trzymać bagaż przy sobie – na przykład na kolanach lub przy nogach – kładzie torby, plecaki czy zakupy na sąsiednich fotelach, uniemożliwiając skorzystanie z miejsca innym osobom.
Drugi typ zachowań to leżenie na siedzeniach, zajmowanie kilku miejsc jednocześnie lub opieranie nóg na fotelach. Tego rodzaju sytuacje, zgłaszane m.in. przez pasażerów w skargach kierowanych do miasta i operatora transportu, projektodawcy chcą wprost wpisać do przepisów porządkowych jako wykroczenie przeciwko porządkowi w komunikacji miejskiej.
Zgodnie z obowiązującymi obecnie regulacjami przepisy porządkowe w lokalnym transporcie zbiorowym organizowanym przez m.st. Warszawę jasno określają, jakie zachowania są zabronione w pojazdach, na przystankach i stacjach metra. Jest to katalog zamknięty – aby móc egzekwować nowe zakazy, konieczne jest dopisanie ich w uchwale rady miasta.
Jak wyglądają obecne przepisy porządkowe
Ostatnia duża nowelizacja przepisów porządkowych WTP została przyjęta przez radnych 9 marca 2023 roku. Wówczas – jak informował urząd miasta – wprowadzono m.in. zakaz korzystania z hulajnóg, wrotek, deskorolek i innych urządzeń transportu osobistego w pojazdach i na stacjach, zakaz wchodzenia na dachy pojazdów, do kabin sterowniczych czy na wiaty przystankowe, a także zakaz pozostawiania bez opieki bagażu na przystankach i w metrze.
W uzasadnieniu tamtych zmian miasto podkreślało, że celem przepisów porządkowych jest zapewnienie spokoju, bezpieczeństwa i ochrony pasażerów, a także dostosowanie regulacji do nowych zagrożeń i zjawisk – od potencjalnych zagrożeń terrorystycznych po problemy związane z nowymi środkami transportu, takimi jak hulajnogi.
Teraz katalog ten ma zostać rozszerzony o kwestie kultury podróżowania i poszanowania przestrzeni współpasażerów, czyli właśnie o zajmowanie miejsc siedzących bagażem oraz leżenie na siedzeniach.
Konsekwencje za łamanie zasad
Przepisy porządkowe przyjmowane przez Radę m.st. Warszawy są aktami prawa miejscowego. Ich naruszenie jest traktowane jako wykroczenie z art. 54 Kodeksu wykroczeń – za nieprzestrzeganie lokalnych przepisów porządkowych grozi kara grzywny do 500 zł albo kara nagany.
Projekt zmian dotyczących zachowań w pojazdach WTP nie wprowadza nowych rodzajów sankcji, a jedynie poszerza katalog czynów, które mogą być podstawą do nałożenia mandatu. Oznacza to, że po wejściu w życie uchwały te same zasady odpowiedzialności będą miały zastosowanie także w przypadku zajmowania miejsc siedzących torbami czy leżenia na fotelach.
W praktyce egzekwowaniem przepisów zajmują się przede wszystkim kontrolerzy biletów, pracownicy nadzoru ruchu, służby metra oraz – w razie potrzeby – policja i straż miejska. Obecne regulacje WTP przewidują, że obsługa pojazdu i służby porządkowe mogą wydawać pasażerom polecenia służące zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku, a pasażer ma obowiązek się do nich dostosować.
Skala przewozów a kultura podróżowania
Według danych miasta i Zarządu Transportu Miejskiego, w 2024 roku z transportu publicznego w metropolii warszawskiej skorzystało ponad 956 mln pasażerów – to około pół miliona więcej niż rok wcześniej. Oznacza to, że każdego dnia z autobusów, tramwajów, metra oraz pociągów objętych wspólnym biletem korzystają setki tysięcy osób.
Przy takiej skali przewozów kwestia sposobu korzystania z przestrzeni w pojazdach – zwłaszcza w godzinach szczytu – ma bezpośredni wpływ na komfort podróży. Zajmowanie miejsc siedzących bagażem czy rozkładanie się na kilku fotelach ogranicza dostępność miejsc dla osób starszych, pasażerów z dziećmi, osób z niepełnosprawnościami oraz wszystkich, którzy po prostu chcieliby usiąść w zatłoczonym środku transportu.
Proponowane zmiany w przepisach porządkowych mają więc nie tylko wymiar porządkowy i prawny, lecz także symboliczny – jasno wskazują, jakie zachowania są w komunikacji miejskiej akceptowalne, a jakie będą traktowane jako naruszenie zasad współegzystowania z przestrzeni publicznej.
Co dalej z projektem
Projekt uchwały zgłoszony do czwartkowej sesji Rady m.st. Warszawy przejdzie standardową ścieżkę procedowania. Zwykle tego typu dokumenty są kierowane do właściwych komisji – w tym przypadku przede wszystkim do Komisji Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego, która opiniuje projekty przepisów porządkowych związanych m.in. z bezpieczeństwem w komunikacji miejskiej.
Po etapie prac w komisjach radni zdecydują w głosowaniu, czy przyjąć proponowane zmiany. Dokładny termin wejścia w życie nowych zapisów – jeśli uchwała zostanie uchwalona – zostanie określony w jej treści oraz po publikacji w dzienniku urzędowym województwa mazowieckiego. Do tego czasu obowiązywać będą dotychczasowe przepisy porządkowe oraz regulamin przewozu w Warszawskim Transporcie Publicznym.
