29 marca będzie miało miejsce częściowe zaćmienie Słońca. To jedno z najciekawszych zjawisk astronomicznych, jakie będzie można zobaczyć na wiosennym niebie. Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na wspólne obserwacje.
Zaćmienie będzie widoczne w całej Polsce. W Warszawie rozpocznie się ono o godzinie 11:50, a zakończy o godzinie 13:06. Faza maksymalna zjawiska, czyli moment, kiedy tarcza Księżyca przesłoni największą część tarczy Słońca, przypadnie na godzinę 12:28. Tarcza Księżyca zakryje wówczas 0,156 średnicy tarczy Słońca.
– Zaćmienia Słońca, które możemy obserwować z Ziemi, to zjawiska wyjątkowe w skali naszego Układu Słonecznego, a być może także wśród najbliższych nam układów planetarnych – wskazuje prof. Tomasz Bulik, dyrektor Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
– Słońce ma około 400 razy większą średnicę niż Księżyc, ale znajduje się też około 400 razy dalej od Ziemi niż jej satelita. To sprawia, że oba ciała mają niemal identyczne rozmiary na ziemskim niebie. Właśnie dzięki temu możemy podziwiać efektowne zaćmienia Słońca przez Księżyc, nie tylko częściowe, lecz także całkowite i obrączkowe – wyjaśnia astronom.
Na żadnej innej planecie Układu Słonecznego nie zachodzi taka sytuacja, aby tarcza Słońca obserwowana z powierzchni planety mogła być tak „dokładnie” zakryta przez tarczę księżyca danej planety. Nawet na Saturnie, który według najnowszych badań ma aż 274 naturalne satelity.
Zaćmienia całkowite są również wyjątkowe czasowo, bo Księżyc powoli, w tempie 3,78 cm rocznie, ale stale oddala się od Ziemi. Wynika to z oddziaływania pływowego pomiędzy oboma ciałami. – Ziemia spowalnia swój obrót, Księżyc zaś oddala się od niej. Za około 600 milionów lat tarcza Księżyca obserwowana z Ziemi będzie już zbyt mała, aby przesłonić całą tarczę Słońca i mieszkańcy Ziemi nie będą już mogli podziwiać całkowitych zaćmień naszej Gwiazdy Dziennej – tłumaczy prof. Bulik.
Całkowite zaćmienie Słońca to fascynujące zjawisko. Najbliższe takie zaćmienie widoczne z Europy będzie miało miejsce 12 sierpnia 2026 roku. Będzie ono widoczne z Islandii, Grenlandii, Portugalii i Hiszpanii. – Warto więc na przyszły rok zaplanować podróż, by zobaczyć to niezwykłe zjawisko na własne oczy – zachęca prof. Bulik, który miał okazję podziwiać już trzy zaćmienia całkowite, ostatnio 8 kwietnia 2024 roku w Kanadzie.
Wróćmy jednak do najbliższego czekającego nas częściowego zaćmienia. Jak je bezpiecznie obserwować? – Nigdy nie wolno patrzeć na Słońce bez odpowiedniej ochrony oczu – przypomina prof. Bulik. – Aby bezpiecznie obserwować zaćmienie, najprościej zaopatrzyć się w specjalne okulary z filtrem z folii mylarowej. Jednak nawet mając te okulary, nie wpatrujmy się bez przerwy w Słońce. A w żadnym wypadku nie patrzmy na Słońce przez niezabezpieczoną filtrem mylarowym lornetkę, aparat fotograficzny czy inne instrumenty optyczne, ponieważ grozi to uszkodzeniem, a nawet utratą wzroku – ostrzega astronom.
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego organizuje pokaz zaćmienia przed swoją siedzibą w Warszawie (Aleje Ujazdowskie 4). Na miejscu będą dostępne teleskopy i okulary z filtrem do bezpiecznych obserwacji Słońca. Pokaz poprowadzą ekspertki i eksperci Obserwatorium Astronomicznego UW. Organizatorzy zastrzegają jednak, że w razie niesprzyjającej pogody pokaz zostanie odwołany. (Z prognozy pogody póki co nie wynika aby nam to groziło.) – przyp. redakcji
